Orman yangınlarını söndürmek için kullanılan uçak ve helikopterler yakında yerini yangın söndürme amaçlı dronelara bırakacak.
Orman yangınlarını izlemek için kullanılan gözlem kuleleri pahalı, statiktir ve nihayetinde geniş bir alanı kapsayamaz. Uydu görüntüleri, yangın yayılmadan önce ilk müdahale ekiplerini uyarmak için çoğu zaman çok hatalıdır.
Orman yangınlarını izlemek için bir diğer seçenek ise yangınları söndürmek için pahalı bir çözüm olan helikopter ve uçak gibi insanlı hava araçlarıdır.
Ancak dronlar hızlı ve çevik bir şekilde uçabilir, geniş alanları izleyebilir ve küçük salgınları tespit etmede mükemmel bir doğruluk oranına sahiptir. Üstelik pilotlu değillerdir – kimsenin hayatı tehlikeye, hatta strese maruz kalmaz.
GÖZETİM VE HARİTALAMA İÇİN DRONLAR
Orman yangınlarıyla mücadelede kullanılabilecek en bilinen ve test edilmiş araç, çok sayıda kameradan oluşan bir cephaneliğe sahip “çok gözlü” İHA’lardır.
Teknolojinin uygulanması için olası senaryolardan biri, hem konvansiyonel hem de termal, hiperspektral ve kızılötesi kamera sistemleri kurmaktır . Böylece, potansiyel salgınları izlemek ve tespit etmek için tepelerin üzerinden dronlar gönderilebilir.
Kamera sistemleri ilk müdahale ekiplerini uyarabilir veya ilk alevleri tespit etmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, yangın yayılmadan önce itfaiye ekiplerini uyarmak birçok olayda hayati önem taşıyabilir. Yangını daha hızlı tespit etmenin yanı sıra, bu aynı zamanda önemli tasarruflar da sağlayabilir.
“Çok gözlü” İHA’lar için olası bir diğer uygulama alanı ise yeraltı yangınlarının tespitidir . Termal kızılötesi dedektörlü İHA’lar, yangınlar ağaç tepelerine ulaşmadan önce ısıyı tespit edebilir.
Yapılan araştırmalar, bu tür drone’ların yerden 250 metre yüksekliğe kadar uçtuklarında bile yangınları tespit etmede oldukça iyi bir doğruluk oranına sahip olduğunu gösteriyor.
“Koklama” dronları da bir diğer seçenek. Bu ismin verilmesinin sebebi, dumanı “koklamaları”. Bu cihazlar, havadaki kimyasallar hakkında veri toplayan bir hava izleme sistemiyle donatılmıştır.
Bu, drone’un belirli bir ölçüm noktasına, örneğin bir duman bulutunun içinden uçurulması ve o noktadaki çeşitli kimyasalların varlığının ve yoğunluğunun ölçülmesiyle yapılır. Bu bilgi önemlidir çünkü etrafta dolaşan havada orman yangınına özgü maddeler bulunup bulunmadığını gösterebilir.
Ayrıca, gazın dağılımı incelenerek yangın kaynağının yeri belirlenebilir. Kaynağın yerini doğru bir şekilde belirlemek için çeşitli örnekleme noktaları kullanılır. Ancak, bu teknolojinin işleyişini aksatabilecek bir faktör de dikkate alınmalıdır: rüzgâr.
Ölçüm cihazı nispeten küçük ve hafif olduğundan neredeyse her türlü drone’a monte edilebilir. Bu drone’un kullanım kolaylığı da bir diğer avantajıdır; hava ve içindeki maddeler hakkında veri toplamak çok daha kolaydır.
YANGIN SÖNDÜRME DRONLARI
Orman yangınlarının varlığını ve yayılımını araştırmanın, yerini tespit etmenin ve raporlamanın yanı sıra, dronlar yangınları söndürebilir. Bu alanda birçok gelişme var. Bazıları halihazırda ileri aşamada, test edilmiş ve onaylanmış durumda, bazıları ise prototip aşamasında. Her halükarda, söndürme yöntemleri geleneksel suyla söndürme yöntemlerinden farklı.
Yangın söndürme topları ile donatılmış İHA’lar, umut vadeden bir yöntemdir. Bu yöntem, İHA’lara yük taşıma ve bırakma mekanizması monte etmeyi içerir. Yangın söndürme topları, yangınla mücadelede yeni bir yöntem değildir ve bunları taşıyıp ormana fırlatma olasılığı umut vericidir.
Araştırmacılara göre bu dronlar kısa ot yangınlarında oldukça etkili olacak. Kısa ve kuru otlar çabuk yanar ve yangını hızla yayarak ormanlara veya yerleşim yerlerine yaklaştırır.
Bilim insanları, bu yeniliğin henüz çok erken aşamalarda olduğunu söylüyor. İHA’lar aynı anda 2 ila 4 ateş topu taşıyabiliyor ve ayrıca birinci şahıs kamerası takılarak uzaktan kontrol edilebiliyor.
Yangın söndürme tüfekli dronlar da test edilen bir diğer seçenek. Yangın söndürme tüfeği, uzun yıllardır piyasada olan ve birçok ülkede başarıyla kullanılan bir yangın söndürme çözümüdür. Farklı yangın türlerini söndürebilen son derece çok yönlü bir araçtır.
Bu tür dronlar, saatte 400 km’nin üzerinde yüksek bir atış hızı ve geniş bir soğutma yüzeyinin birleşimi olan benzersiz bir su enjeksiyon tekniği kullanır. Bu sayede yangın söndürme tabancası, az miktarda suyla yangınları söndürebilir.
Fikir, bir drone’a darbeli bir yangın söndürücü takmak. Bu sayede yangın söndürücü tam etkili bir şekilde kullanılabilir ve insan hayatını riske atmadan yangına yönlendirilebilir.
Yangın söndürücüyü taşımak için ihtiyaç duyulacak insansız hava aracının, yaklaşık 10-15 kilogramlık ağırlığı kaldırabilmesi ve yangın söndürücünün geri tepmesini telafi ederek uçuşunu sürdürebilmesi gerekecektir. Bu fikir daha da geliştirilip test edilirse, çok esnek ve etkili bir yangın söndürme insansız hava aracı ortaya çıkabilir.
Yangın bombası dronları, yukarıdaki iki senaryonun farklı bir versiyonudur. Yine, yük taşıyan bir drondur, ancak yukarıda anlatılan toplar gibi değil, yangın bombaları olarak adlandırılanlar gibi. Bunlar, ateşe atılan ve orada “patlayarak” büyük miktarda yangın söndürme tozu veya söndürme gazı (örneğin CO2) salan kompakt paketlerdir.
Tüm bunlar kulağa tuhaf geliyor, ancak yangınları söndürmek için drone sürüleriyle çalışsak çok etkili olurdu . Teknolojinin sunduğu olanaklardan biri de, büyük uçan araç gruplarının koordineli uçuşunu sağlayacak mekanizmalara yol açan algoritmaların oluşturulmasıdır. Hatta kendi kendilerini bile koordine edebilirler. Yüzlerce drone böyle bir oluşumda uçabilir.
Orman yangınlarıyla mücadelede drone sürüleri kullanarak bir çözüm geliştirmek için araştırmalar devam ediyor. Bilim insanları, yüzlerce drone’dan oluşan bir sürünün, yangın cephesi üzerinde sürekli bir söndürme sıvısı akışı oluşturarak şiddetli yağmurun etkisini simüle edebileceğini söylüyor.
Benzer şekilde, ateş topları veya bombaların koordineli bir şekilde ateşlenmesiyle, sürüler yangın cephesini son derece etkili bir şekilde durdurabilir.
HİBRİT SİSTEMLER
Yangın söndürme dronları alanında yapılan modern araştırmaların nihai hedefi, yangınları tespit edip izlemek ve yangın sürülerini söndürmek için ideal keşif dronunu bulmaktır.
İtfaiyeciler için bu, potansiyel tehlikenin tam yerini hızlı ve kolay bir şekilde tespit edebilmek, gerçek zamanlı gözetim – doğrudan ve termal görüntüleme – yapabilmek ve kritik noktalara çok sayıda söndürme İHA’sı yönlendirebilmek ve anında olay yerine insan ekipleri gönderebilmek anlamına geliyor.
