Güneş’te meydana gelen son patlama, 2024 Ekim ayından bu yana yaşanan en şiddetli patlama olarak kayıtlara geçti. Peki, Güneş’te patlama mı oldu? Güneş patlamasının etkileri neler? Kuzey ışıkları Türkiye’den görülecek mi?
GÜNEŞ PATLAMASI NEDİR?
Güneş lekelerinin çevresinde yer alan manyetik alan çizgileri, zaman zaman birbirine dolanır, kesişir ve yeniden düzenlenir. Bu süreç, Güneş patlamaları olarak adlandırılan ani ve güçlü enerji boşalmalarına yol açar. Bu patlamalar sırasında Güneş’ten uzaya yüksek miktarda radyasyon yayılır. Eğer patlamalar çok şiddetliyse, salınan radyasyon Dünya’ya ulaştığında radyo iletişimini, uydu sistemlerini ve GPS sinyallerini olumsuz etkileyebilir.
Bazı Güneş patlamalarına, koronal kütle atımı (CME) adı verilen olaylar da eşlik eder. Bu kütle atımları, Güneş’ten fırlayan devasa radyasyon ve yüklü parçacık kabarcıklarıdır. Güneş’in manyetik alan çizgileri aniden yeniden düzenlendiğinde, bu parçacıklar yüksek hızlarla uzaya doğru fırlatılır ve milyonlarca kilometre uzaklıktaki alanları etkileyebilir.
Güneş’te meydana gelen patlamalar, yoğunluklarına ve enerji seviyelerine göre sınıflandırılır.
- A sınıfı patlamalar, Güneş’in arka plan radyasyonunun hemen üzerinde, oldukça zayıf enerjili olaylardır.
- X sınıfı patlamalar ise en güçlü ve etkili patlama türüdür; bunlar Dünya üzerindeki teknolojik sistemlerde ciddi bozulmalara neden olabilecek kadar büyük enerji açığa çıkarır.
GÜNEŞ PATLAMASI NE ZAMAN OLDU?
11 Kasım’da Güneş’te X5.1 sınıfında devasa bir patlama meydana geldi. Patlamanın ardından yayılan güçlü enerji dalgaları, Avrupa ve Afrika genelinde yaygın radyo kesintilerine neden oldu. Uzmanlara göre bu olay, 2024 Ekim ayından bu yana kaydedilen en güçlü Güneş patlaması olarak dikkat çekiyor. Güneş patlamaları, enerjilerine göre en düşük A sınıfından en yüksek X sınıfına kadar derecelendirilir. X seviyesindeki patlamalar, uydu iletişimi, GPS sinyalleri ve radyo frekanslarında kısa süreli ancak etkili kesintilere yol açabilir.
Bu son olayda, X5.1 büyüklüğündeki patlamaya devasa bir koronal kütle atımı (CME) da eşlik etti. Uzmanlar, bu tür kütle atımlarının uzay hava koşullarında ciddi etkiler yaratabileceğini, özellikle de Dünya’nın manyetik alanı üzerinde güçlü jeomanyetik fırtınaları tetikleyebileceğini belirtiyor.
GÜNEŞ PATLAMASININ ETKİLERİ NELERDİR?
Bilim insanları, Güneş’te meydana gelen güçlü patlamaların ardından önümüzdeki iki gün boyunca teknolojik sistemlerde çeşitli aksaklıklar yaşanabileceği uyarısında bulundu. Uzmanlara göre bu süreçte radyo frekanslarında, uydu iletişiminde, GPS sistemlerinde ve internet bağlantılarında kısa süreli kesintiler meydana gelebilir. Ayrıca, yüksek voltajlı elektrik hatlarında geçici dengesizlikler oluşabileceği de ifade edildi. Bu durum, özellikle enerji altyapısında ani dalgalanmalara neden olabileceği için dikkatle izleniyor.
Bilim insanları, Güneş’teki bu güçlü patlamaların aynı zamanda kuzey ışıklarının (Aurora Borealis) olağan sınırların dışına taşmasına yol açabileceğini belirtiyor. Buna göre, Karadeniz ve Trakya bölgelerinde, ışık kirliliğinin düşük olduğu alanlarda gökyüzünü izleyenler bu nadir doğa olayını gözlemleme şansı yakalayabilir.
KUZEY IŞIKLARI TÜRKİYE’DEN GÖRÜLECEK Mİ?
Bu güçlü Güneş patlamasının en dikkat çekici etkilerinden biri, aurora borealis olarak bilinen kuzey ışıklarının normalden daha güneye inmesi olacak. Bilim insanları, ışık kirliliğinin düşük olduğu bölgelerde yaşayan vatandaşların bu gece gökyüzünde renkli aurora manzaralarına tanık olabileceğini belirtiyor. Özellikle Karadeniz ve Trakya bölgelerinde yaşayanlar için gökyüzü adeta bir görsel şölene dönüşebilir.
Uzmanlara göre, Sinop, Kastamonu, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli çevresinde, hava koşullarının uygun olması halinde bu nadir doğa olayı çıplak gözle gözlemlenebilir. Gökyüzünün bulutsuz olduğu saatlerde kuzey ufkuna doğru bakmak, aurora ışıklarını yakalama şansını artırabilir.
