Seray Şahinler – Türk sanat tarihinin en renkli, en etkileyici, en üretken ailelerinden biri Şakir Paşa ailesi. Osmanlı’nın köklü ailelerinden ama en önemlisi aileden beş sanatçı çıkmış ve her biri kendi alanında öncü olmuş. Şakir Paşa ailesine ilgi her geçen gün büyüyor. İstanbul Kültür Yolu Festivali kapsamında açılan ve 30 Kasım’a kadar uzatılan “Şakir Paşa Ailesinin Beş Harikası” sergisi, ailenin sanat mirasını bir arada sunuyor. Türk modern sanatının gelişim sürecine ışık tutan sergide; sanatçı bir ailenin öyküsü, edebiyat ve resimde atılan modernleşme serüveniyle aynı yolda birleşiyor.
Atatürk Kültür Merkezi Müzik Platformu’nda, Siret Uyanık’ın küratörlüğünde gerçekleşen sergide Halikarnas Balıkçısı adıyla tanınan Cevat Şakir Kabaağaçlı, Türk modern sanatının öncülerinden Fahrelnissa Zeid, Türkiye’de gravür sanatının öncülerinden Aliye Berger, Türk soyut ekspresyonizminin en önemli temsilcilerinden Nejad Melih Devrim ve modern seramik sanatının öncülerinden Füreya Koral’ın eserleri yer alıyor.
Mavi kalem
Girişte aileyi tanıtan fotoğraflar ve soy ağacı karşılıyor izleyiciyi. Çünkü her bir sanatçıyı önce geldiği aile üzerinden tanımak hikâyeye lezzet katıyor. Aileden fotoğraflarla zenginleşen panolardan sonra izleyiciyi ilk olarak Fahrelnissa Zeid karşılıyor. Zeid’in portreleri, soyut tabloları ve hatta paleti onun zengin ve çağdaş evreninden izler sunuyor. Zeid ile bu katta konuşan bir diğer isim ise ağabeyi Cevat Şakir Kabaağaçlı, namıdiğer Halikarnas Balıkçısı… Türk edebiyatının mavi kalemi Cevat Şakir’in sergide yer alan tabloları da tıpkı öyküleri gibi. Özellikle “Deniz Gurbetçileri” tablosu, bir Cevat Şakir eserinin kapağı tadında…
İkinci katta ise Füreya Koral, Aliye Berger ve Nejad Devrim bir arada… Füreya Koral’ın seramik tabaklarıyla açılan bölümde, Aliye Berger’in gravürleriyle Füreya’nın seramik fincanları, sehpalarını görüyoruz. Serginin son bölümünde ise Fahrelnissa Zeid’in oğlu Nejad Devrim’in işleri yer alıyor. Sanatçının Semerkand ve Kumkapı manzaralarına, kâğıt üzerine sulu boya ile yaptığı özgün eserleri eşlik ediyor. Nejad’ın annesiyle birlikte verdiği poz ise serginin en güzel detaylarından biri. Sergide; resim, gravür ve seramik çalışmalarının yanı sıra Şakir Paşa ailesine ait eskizler, fotoğraflar ve arşiv belgeleri de var. Yaklaşık 100 eserin görülebildiği seçki, disiplinler arası yaklaşımıyla bir ailenin kültürel mirasını kapsamlı bir biçimde sanatseverlere sunuyor.
Hepsi öncü isimler
Serginin küratörü Siret Uyanık, serginin beş büyük sanatçının eserlerini bir araya getirmekle birlikte sanatla örülmüş bir aile hikâyesinin, kuşaklar boyu süren çok katmanlı ve çok disiplinli yolculuğunu yansıttığına dikkat çekiyor. Uyanık sergiyi şu sözlerle anlatmış: “Zeid’in renklerle taşan tuvalleriyle başlayan bu anlatı, Nejad Melih Devrim’in cesur fırça darbeleriyle yol alıyor; Aliye Berger’in gravürlerinde derinleşiyor, Füreya Koral’ın seramiklerinde biçim buluyor ve Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir’in anlatımlarıyla tamamlanıyor. Aynı aileden çıkan beş sanatçı, farklı disiplinlerde öncü çalışmalar yaptı. Ancak onları buluşturan ortak nokta, sanatı hayatın merkezine alan, düşünceye alan açan ve özgürlüğü sanatla ifade eden bir anlayışı benimsemeleriydi.”
